ថ្ងៃ អង្គារ ៥ កើត ខែ ផល្គុន ឆ្នាំ ជូត ទោស័ក ព.ស. ២៥៦៤
ត្រូវនឹងថ្ងៃ អង្គារ ទី ១៦ ខែ កុម្ភៈ គ.ស. ២០២១
🌸🌹🌹 ៣៩ 🌹🌹🌸
សូមពុទ្ធបរិស័ទត្រេកអរអនុមោទនាសិក្សា
អដ្ឋកថា ជាតក ឯកនិបាត ភាគ ទី ១
ដែលប្រែសម្រួលដោយ ឧបាសក ឡាន សុខុម
ត…………..
🌿🌸🙏🌸🙏🌸🙏🌸🙏🌸🙏🌸🙏🌸🙏🌸🌿
សួរថា ឱត្តប្បៈ ឈ្មោះថា មានលោកជាធំ ( នោះ ) តើដូចម្ដេច ។
ឆ្លើយថា កុលបុត្តខ្លះ ក្នុងលោកនេះ ធ្វើលោកឲ្យជាធំ ឲ្យជាប្រធាន ហើយមិនធ្វើបាបកម្ម សមដូចព្រះតម្រាស់ដែលត្រាស់ទុកថា
លោកសន្និវាសនេះសោតក៏ធំ ទោះក្នុងលោកសន្និវាសធំមែន ក៏ គង់មានសមណព្រាហ្មណ៍ជាអ្នកមានឫទ្ធិ មានទិព្វចក្ខុ ដឹងចិត្តបុគ្គលដទៃ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ រមែងឃើញអំពីចម្ងាយ ទោះនៅជិតក៏មិនប្រាកដ រមែងដឹងច្បាស់នូវចិត្តដោយចិត្ត ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ ទាំងនោះ គង់ដឹងអាត្មាអញយ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នកដ៏ចម្រើន សូមអ្នក មើលកុលបុត្តនេះ ចេញចាកផ្ទះមកបួស ដោយសទ្ធាហើយ នៅតែច្របូកច្របល់ ដោយធម៌ជាអកុសលដ៏លាមក ។
ម្យ៉ាងទៀត គង់មានពួកទេវតា ដែលមានឫទ្ធិ មានទិព្វចក្ខុ ដឹងចិត្តបុគ្គលដទៃ ពួកទេវតាទាំងនោះ តែង ឃើញអំពីចម្ងាយ ទោះនៅជិតក៏មិនប្រាកដ រមែងដឹងចិត្តដោយចិត្ត ពួកទេវតាទាំងនោះ គង់ដឹងអាត្មាអញយ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នកដ៏ចម្រើន សូម អ្នកមើលកុលបុត្តនេះ ចេញចាកផ្ទះមកបួសដោយសទ្ធាហើយ នៅតែ ច្របូកច្របល់ ដោយធម៌ជាអកុសលដ៏លាមក ។
ភិក្ខុនោះពិចារណា ដូច្នេះថា អាត្មាអញនឹងប្រារព្ធព្យាយាម មិនឲ្យធូរថយ នឹងប្រុងសតិ មិន ឲ្យវង្វេងភ្លេច ឲ្យកាយស្ងប់រម្ងាប់ មិនឲ្យធូរថយ ឲ្យចិត្តតម្កល់មាំ មាន អារម្មណ៍តែមួយ ។ លុះភិក្ខុនោះ ប្រារព្ធលោកឲ្យជាអាធិបតេយ្យហើយ តែងលះបង់អកុសល ចម្រើនកុសល លះបង់អំពើដែលប្រកបដោយ ទោស ចម្រើនតែអំពើដែលមិនមានទោស រក្សាខ្លួនឲ្យស្អាត ។ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះហៅថា លោកាធិបតេយ្យ (១ ) ។
ក្នុងពាក្យថា ហិរិ តាំងនៅក្នុងសភាវៈខ្មាស ឱត្តប្បៈ តាំងនៅក្នុងសភាវៈខ្លាចនេះ មានវិនិច្ឆ័យដូចតទៅនេះថា
ការតាំងនៅក្នុងលជ្ជីធម៌ ឈ្មោះថា ហិរិ ហិរិតាំងនៅដោយសភាវៈនោះ ការខ្លាចចំពោះអបាយ ឈ្មោះថា ឱត្តប្បៈ ឱត្តប្បៈរមែងតាំងនៅដោយសភាវៈនោះ ហិរិនិងឱត្តប្បៈទាំងពីរនោះ រមែងប្រាកដក្នុងការវៀរចាកបាប ។ ពិតហើយ បុគ្គលខ្លះក្នុងលោកឈានចុះកាន់ធម៌ គឺការខ្មាសជាខាងក្នុងមិនធ្វើបាបកម្ម ដូចកុលបុត្ត កាលបន្ទោបង់ឧច្ចារៈបស្សាវៈជា ដើម ឃើញបុគ្គលម្នាក់ដែលគួរខ្មាស គប្បីជាអ្នកដល់នូវការខ្មាស ត្រូវ ឧច្ចារៈឬបស្សាវៈបៀតបៀនដ៏ខ្លាំងក្លា ក៏មិនអាចបន្ទោបង់ឧច្ចារៈបស្សាវៈនោះបានដូច្នោះ បុគ្គលពួកខ្លះជាអ្នកខ្លាចភ័យក្នុងអបាយ ក៏មិនហ៊ានធ្វើបាបកម្ម ក្នុងសេចក្ដីនោះ មានឧបមាយ៉ាងនេះថា ដូចដុំដែកពីរដុំ មួយដុំត្រជាក់តែប្រឡាក់ទៅដោយលាមក មួយដុំក្ដៅឆេះដោយភ្លើង ក្នុងដុំដែកទាំងពីរនោះ បណ្ឌិតខ្ពើមរអើមមិនចាប់ដុំដែកត្រជាក់ ព្រោះខ្លាចប្រឡាក់លាមក មិនចាប់ដុំដែកក្ដៅព្រោះខា្លចភ្លើងឆេះ យ៉ាងណា ក្នុង សេចក្ដីដែលពោលអំពីហិរិនិងឱត្តប្បៈនេះ ក៏ដូច្នោះ គប្បីជ្រាបការឈមចុះកាន់លជ្ជីធម៌ដែលជាខាងក្នុង ហើយមិនធ្វើបាបកម្ម ដូចបណ្ឌិតខ្ពើមនូវដុំដែកត្រជាក់ដែលប្រឡាក់លាមក ទើបមិនចាប់ និងគប្បីជ្រាបការមិនធ្វើបាប ព្រោះខ្លាចភ័យក្នុងអបាយ ដូចការដែលបណ្ឌិតមិនចាប់ដុំដែកក្ដៅ ព្រោះខ្លាចឆេះដូច្នោះ ។ បទទាំងពីរនេះ ហិរិ មានលក្ខណៈខ្មាស ឱត្តប្បៈ មានលក្ខណៈខ្លាចទោសនិងឃើញភ័យ ដូច្នេះ រមែងប្រាកដចំពោះក្នុងការវៀរចាកបាបប៉ុណ្ណោះ ពិតហើយ បុគ្គលខ្លះញ៉ាំងហិរិមានលក្ខណៈខ្មាសឲ្យកើតឡើងដោយហេតុ ៤ ប្រការ គឺពិចារណាដល់ភាព ជាធំដោយជាតិ ១ ពិចារណាដល់ភាពជាធំនៃព្រះសាស្ដា ១ ពិចារណាដល់ភាពជាធំដោយទ្រព្យ គឺមរតក ១ និងពិចារណាដល់ភាពជាធំនៃសព្រហ្មចារី ១ ហើយមិនធ្វើបាប ។
បុគ្គលពួកខ្លះ ញ៉ាំងឱត្តប្បៈដែល មានលក្ខណៈខ្លាចទោស និងឃើញភ័យឲ្យតាំងឡើងដោយហេតុ ៤ ប្រការ គឺភ័យក្នុងការតិះដៀលខ្លួនឯង ១ ភ័យក្នុងការតិះដៀលអំពីអ្នក ដទៃ ១ ភ័យគឺអាជ្ញា ១ ភ័យក្នុងទុគ្គតិ ១ ហើយមិនធ្វើបាប ។ ក្នុង ហិរិនិងឱត្តប្បៈនេះ គប្បីពោលការពិចារណាដល់ភាពជាធំដោយជាតិជាដើម និងភ័យក្នុងការតិះដៀលជាដើមឲ្យពិស្ដារ សេចក្ដីពិស្ដាររបស់ ការពិចារណាភាពជាធំដោយជាតិជាដើមនោះ បានពោលទុកហើយក្នុងអដ្ឋកថា អង្គុត្តរនិកាយឯណោះ ។
បទថា សុក្កធម្មសមាហិតា សេចក្ដីថា កុសលធម៌ដែលគួរធ្វើ មានហិរិឱត្តប្បៈនេះឯងជាដើម ឈ្មោះថា សុក្កធម៌ គឺធម៌ស កាល ពោលដោយន័យរួម គឺកាន់យកដោយសរុប សុក្កធម៌នោះ គឺធម៌ដែល ជាលោកិយនិងលោកុត្តរៈ ដែលប្រព្រឹត្តទៅក្នុងភូមិ ៤ ដែលប្រកបហើយ ប្រកបព្រមហើយ ដោយហិរិនិងឱត្តប្បៈទាំងពីរនោះ ។
បទថា សន្តោ សប្បុរិសា លោកេ សេចក្ដីថា ឈ្មោះថាជា អ្នកស្ងប់រម្ងាប់ ព្រោះកាយកម្មជាដើមស្ងប់រម្ងាប់ហើយ ឈ្មោះថាជា សប្បុរស ព្រោះជាបុរសដែលល្អដោយកតញ្ញូកតវេទី ។ ក្នុងបទថា លោកេ នេះ លោកមានច្រើនគឺ សង្ខារលោក សត្វលោក ឱកាសលោក ខន្ធលោក អាយតនលោក និងធាតុលោក ក្នុងលោកទាំងនោះ សង្ខារលោក លោកបានពោលទុកក្នុងប្រយោគនេះថា លោក ១ បានដល់ពួកសត្វទាំងអស់ដែលតាំងនៅបានដោយអាហារ លោក ២ បានដល់នាម ១ រូប ១ លោក ៣ បានដល់វេទនា ៣ លោក ៤ បានដល់អាហារ ៤ លោក ៥ បានដល់ឧបាទានក្ខន្ធ ៥ លោក ៦ បានដល់អាយតនៈខាងក្នុង ៦ លោក ៧ បានដល់ទីតាំងនៃ វិញ្ញាណ ៧ លោក ៨ បានដល់លោកធម៌ ៨ លោក ៩ បានដល់ទី នៅរបស់សត្វ ៩ លោក ១០ បានដល់អាយតនៈទាំង ១០ លោក ១២ បានដល់អាយតនៈ ១២ លោក ១៨ បានដល់ធាតុ ១៨ ( ២ ) ។
លោក មានខន្ធលោកជាដើម រួមក្នុងសង្ខារលោកនោះឯង ។ ចំណែកសត្វលោក លោកពោលក្នុងប្រយោគជាដើមថា លោកនេះ លោកខាងមុខ ទេវលោក មនុស្សលោកជាដើម ឱកាសលោក លោក ពោលទុកក្នុងប្រយោគនេះថា
យាវតា ចន្ទិមសុរិយា បរិហរន្តិ
ទិសា ភន្តិ វិរោចនា
តាវ សហស្សធា លោកោ
ឯត្ថ តេ វត្តតី វសោ ។
ព្រះចន្ទនិងព្រះអាទិត្យទាំងឡាយ ដើរបំភ្លឺ
ទិសទាំងឡាយឲ្យភ្លឺបានត្រឹមណា លោកគឺ
ចក្កវាឡទាំងមួយពាន់ ក៏កំណត់ត្រឹមនោះ
អំណាចរបស់អ្នក ប្រព្រឹត្តទៅបានតែត្រឹម
ចក្កវាឡ មួយពាន់នុ៎ះ ( ៣ ) ។
១- បិ.៤១ , ទំ.១១៥ ។ ២- បិ.៦៩ , ទំ.២៧៥ ។ ៣-បិ. ២២ , ទំ. ៣៦៨ ។
នៅមានត ………..
🌿🌸🙏🌸🙏🌸🙏🌸🙏🌸🙏🌸🙏🌸🙏🌸🌿
